مصرف غذاهای متنوع به عنوان نخستین بخش راهنمایی های رژیمی می باشد. این نکته در ماه مبارک رمضان نیز صحت دارد. یک فرد برای اینکه سالم باشد، باید از تمام گروههای اصلی موادغذایی که شامل نان و غلات، شیر و فرآورده های شیری، گوشت وحبوبات و سبزیجات و میوه است، استفاده کند. در طول ماه مبارک رمضان سرعت متابولیسم در شخص روزه دار پایین می آید و چربی بدن و چربی رژیم غذایی به طور مؤثر مصرف می شوند. مصرف غذای دریافتی در ماه مبارک رمضان کمتر از روزهای عادی دیگر می باشد و همین امر منجر می شود که سلامتی شخص برقرار شود. دریافت میوه به خصوص بعد از غذا اکیداً توصیه می شود. رژیم غذایی متعادل کلسترول خون را بهبود می بخشد و اسید معده را کاهش می دهد و از بروز یبوست و سایر مشکلات گوارشی جلوگیری می کند و باعث می شود که فرد فعال بوده و زندگی سالمی داشته باشد.
به طور نمونه یک رژیم غذایی کلی در زیر آورده شده است.
افطار:
خرما | 3 عدد |
آب میوه | 1 واحد ( یک دوم لیوان ) |
سوپ سبزیجات به همراه مقداری رشته فرنگی | 1 لیوان |
نیاز فوری بدن در هنگام افطار، بدست آوردن منبع انرژی آسان و قابل دسترس گلوکز برای هر سلول زنده ، بویژه مغز و سلول های عصبی می باشد. خرما و آب میوه منابع خوب قندی می باشند. مقدار خرما و آب میوه ارائه شده در بالا، برای رساندن سطح گلوکز خون از مقدار پایین به حد طبیعی کافی می باشد. سوپ و آب میوه به بر قراری تعادل آب و مواد معدنی بدن کمک می کنند. رژیم غذایی نامتعادل و دریافت بیش از اندازه شربت ها و شیرینی ها به همراه شکرافزودنی برای سلامتی مضر شناخته شده اند.
شام:
باید از تمام گروه های غذایی به شکل زیر استفاده شود:
گروه گوشت و حبوبات: جوجه، گوشت گاو، گوشت بره، گوشت بز، ماهی 1 تا 2 واحد ( هر واحد: 1 تکه یا 30 گرم گوشت ).
نخود سبز، نخودچی، عدس، و سایر حبوبات1 واحد ( نصف لیوان ) .
گوشت و حبوبات منبع خوب پروتئین، مواد معدنی و ویتامین ها می باشند. علاوه بر اینها، حبوبات منبع خوبی برای فیبر رژیمی می باشند.
گروه نان و غلات: نان با آرد گندم کامل 2واحد ( هر واحد: 30 گرم ) یا برنج پخته 1 لیوان یا ترکیبی از این دو. این گروه منبع خوبی برای تامین کربوهیدرات های پیچیده ( که منبع خوب انرژی و فیبر رژیمی هستند )، پروتئین و مواد معدنی می باشند.
گروه شیر:
شیر یا ماست یا پنیر محلی 1 لیوان. افرادی که نمی توانند شیر را تحمل کنند باید از محصولات تخمیر شده ای مثل ماست استفاده کنند. شیر و فراورده های شیری منابع خوب پروتئین و کلسیم، که برای برقراری بافتهای بدن و فعالیت های فیزیولوژیکی ضروری می باشند، هستند.
گروه سبزیجات:
سالاد مخلوط سبزیجات ( کاهو، هویج، جعفری، خیار،بروکلی ، گل کلم یا سایر سبزیجات در صورت تمایل ) 1 لیوان .2 قاشق روغن زیتون یا هر نوع چربی غیر اشباع و 2 قاشق سرکه اضافه کنید. چربی های غیر اشباع، اسیدهای چرب ضروری و کتو اسید ها را برای بدن فراهم می کنند.
یک دوم لیوان سبزیجات پخته مانند کلم، اسفناج، بادمجان،. سبزیجات منبع خوب فیبر رژیمی، ویتامینA، کاروتن، لیکوپن و سایرفیتو کمیکال ها( آنتی اکسیدان )، می باشند. اینها در جلوگیری از سرطان، بیماریهای قلب و عروق و بسیاری از مشکلات دیگر مفید می باشند.
گروه میوه ها:
1تا 2 واحد از مرکبات یا سایر میوه ها. میوه ها را به عنوان آخرین ماده غذایی در شام یا بلافاصله بعد از شام مصرف کنید، زیرا میوه ها باعث تسهیل در گوارش شده و از بسیاری از مشکلات معد ی روده ای جلوگیری می کنند.
میوه ها و مخلوط آجیل ممکن است به عنوان میان وعده بعد از شام یا قبل از خواب مصرف شوند.
سحر:
وعده غذایی سبکی را در سحر مصرف نمائید. غلات بدست آمده از جو یا گندم کامل یا نان گندم کامل 1 تا 2 واحد به همراه 1فنجان شیر. 2 تا 3 قاشق چایخوری از روغن زیتون یا هر چربی غیر اشباعpufa یاmufa به سالاد یا غلات اضافه نمائید. 1 تا 2 واحد میوه به عنوان آخرین ماده غذایی دریافت نمائید.
برای اهداف کاربردی و تخمین موادمغذی یک نمونه از رژیم غذایی با جزئیات آن، در زیر آورده شده است.
افطار:
3 عدد خرما- یک دوم لیوان آب پرتقال- 1 لیوان سوپ سبزیجات یا 2 عدد بیسکوئیت سبوس دار.
شام:
1 لیوان سالاد سبزیجات با دو قاشق چایخوری سرکه، 60 گرم گوشت جوجه، یک دوم لیوان بامیه( پخته ). 120 گرم نخودپخته، 3 قاشق غذاخوری روغن که در تهیه غذا می تواند مصرف شود. 2 کف دست نان گندم کامل، 1 لیوان برنج پخته، سه چهارم لیوان ماست، 1 عدد پرتقال، یک دوم لیوان انگور، 30 گرم مخلوط آجیل بدون نمک.
* منظور از کف دست در واحد نان ، بدون محاسبه انگشتان دست می باشد.
سحر:
2 کف دست نان گندم کامل، 1 لیوان شیر، یک چهارم لیوان سالاد سبزیجات به اضافه 2 قاشق چایخوری روغن ذرت و 2 قاشق چایخوری سرکه، 1 عدد سیب پوست کنده، 2 قاشق چایخوری شکر به همراه قهوه یا چای.
مقدار انرژی و موادمغذی موجود در رژیم بالا به شرح زیر می باشد.
2136 کیلو کالری | انرژِی |
70 گرم | پروتئین |
286 گرم | کربوهیدرات |
87 گرم | چربی |
34 گرم | فیبر |
1013 میلی گرم | کلسیم |
3252 میلی گرم | سدیم |
2963 میلی کرم | پتاسیم |
3/13 میلی گرم | آهن |
10 میلی گرم | روی |
در این رژیم 35% انرژی موردنیاز از چربی تأمین می شود. وقتی که مقدار مواد مغذی موجود در این رژیم با مقدارRDA( مقدار توصیه شده در روز ) آنها مقایسه می شود، این رژیم غذایی برای بالغین ( به جز زنان باردار و شیرده ) پروتئین، کلسیم، سدیم ، پتاسیم و ویتامین های B12, B6, B3, B2, B1 , K , A، فولات و ویتامینC را به طور 100% یا بیشتر از مقدارRDA فراهم می کند.
برای زنان باردار و شیرده استفاده از این رژیم به تنهایی نمی تواند پاسخگوی نیاز آنها باشد و ممکن است نیاز به مکمل برخی موادمعدنی و ویتامین ها از قبیل آهن و ویتامینD و مصرف انرژی بیشتر از طریق نان یا برنج داشته باشند.
توصیه های دیگر :
1- به مقدار کافی بین افطار تا وقت خواب آب بنوشید تا از کم آبی بدن جلوگیری شود.
2- به مقدار کافی سبزیجات در هر وعده غذائی مصرف نمائید و میوه را در آخر وعده غذائی خود دریافت نمائید.
3- از مصرف زیاد موادغذایی شیرین بپرهیزید.
4- از مصرف غذاهای تند اجتناب نمائید.
5- از مصرف نوشیدنی های کافئین دار مانند کوکا، قهوه، چای اجتناب نمائید. کافئین ادرارآور است. 3 تا 5 روز قبل از ماه مبارک رمضان به تدریج دریافت اینگونه نوشیدنی ها را کاهش دهید. کاهش ناگهانی کافئین موجب سردرد و عدم تعادل می شود.
6- فراموش نکنید دندان های خود را بعد از افطار و قبل از خواب مسواک نمائید.
دریافت یک رژیم غذایی متعادل برای حفظ سلامتی و برخورداری از فوائد ماه مبارک رمضان، ضروری می باشد.
www.crescentlife.comکارشناس تغذیه تبیان